In Altena zijn de volgende kleinere kernen gelegen: Giessen, Rijswijk, Uitwijk, Waardhuizen, Drongelen, Eethen, Almkerk, Hank, Nieuwendijk, Uppel, Andel, Genderen, Veen, Dussen, Babyloniënbroek en Meeuwen.
Historische situatie
Al in de 9e eeuw ontstonden er nederzettingen in het Land van Altena. Dit is de benaming voor de historische landstreek en voormalige heerlijkheid waar nu de gemeente Altena is gelegen. In Altena zijn de volgende kleinere kernen gelegen: Giessen, Rijswijk, Uitwijk, Waardhuizen, Drongelen, Eethen, Almkerk, Hank, Nieuwendijk, Uppel, Andel, Genderen, Veen, Dussen, Babyloniënbroek, Oudendijk en Meeuwen.
Huidige situatie
Ieder dorp en buurtschap is anders en heeft zijn eigen kwaliteiten en waarden. Bij de vorming van Altena is beloofd dat iedere kern zijn identiteit behoudt. Inwoners voelen zich over het algemeen meer betrokken bij hun eigen kern, dan bij de gemeente als geheel. Dit zorgt ervoor dat inwoners erg op het eigen dorp gericht zijn en er een sterke sociale cohesie voelbaar is. Er is sprake van een forse woningbouwopgave, maar dit kan ook kansen bieden. Door de vergrijzing en een afname van het aantal jongeren is het een uitdaging om de kwaliteit van voorzieningen overeind te houden. De veranderende bevolkingssamenstelling vraagt daarnaast ook om andere voorzieningen.
Altena is gunstig gelegen langs de A27 en steden als Breda en Rotterdam zijn allemaal binnen 45 minuten te bereiken met de auto. De vaste en mobiele oeververbindingen (per veer) vervullen een belangrijke rol in de bereikbaarheid van ons eiland. Bij Veen, Dussen en Drongelen liggen veerverbindingen. Op bepaalde plekken staat de kwaliteit en leefbaarheid echter onder druk door toenemend verkeer, zoals bij Kromme Nol. Daarnaast ligt er een opgave rondom openbaar vervoer. En hoewel de verbreding van de A27 zal zorgen voor een betere doorstroming, is het belangrijk tijdens de bouwperiode te waken voor sluipverkeer en bereikbaarheid van kernen nabij de A27. De grotere bedrijventerreinen zijn te vinden bij Giessen en Veen. Een groot aantal dorpen heeft een kleiner bedrijventerrein.
Onze kernen hebben over het algemeen minder groen dan het landelijke gemiddelde. Hierbij is met name het aantal bomen in de dorpen lager dan in andere dorpen in Nederland. De bestaande groenstructuren in en rond de dorpen vormen een belangrijke identiteitsdrager. In verschillende kernen is flinke wateroverlast opgetreden in 2014 en 2015. Droge jaren zorgen voor schade aan de wegen en groen en uitzakken van watergangen met verslechtering van de waterkwaliteit. Woningen en gebouwen in de kernen moeten verduurzamen, aardgas vrij worden en in de kernen moeten we hernieuwbare bronnen voor energie gaan gebruiken.
Toekomstperspectief
In de kleinere kernen spelen vergelijkbare opgaven als in de grotere kernen. Daarnaast speelt in de kleinere kernen specifiek de opgave voor het op peil houden van voldoende voorzieningen en de kwaliteit hiervan. Er is sprake van vergrijzing en onvoldoende passende (betaalbare) woningen voor starters en senioren. Hier gaan we ons voor inzetten.
In de kleinere kernen is het fijn om te wonen. We hebben betrokken inwoners door de kleinschalige ontmoetingsplekken. Door een netwerk van dorpen te creëren die elkaar aanvullen, zijn voorzieningen goed verbonden en wordt zelfredzaamheid en leefbaarheid versterkt. Dit bereiken we in de kleinere kernen door (de kwaliteit van) voorzieningen in stand te houden en te zorgen voor het behoud van ontmoetingsfuncties, zoals de basisvoorzieningen en scholen. Daar waar een voorziening in een bepaalde kern niet in stand gehouden kan worden, helpt het netwerk ons om de bereikbaarheid van eenzelfde voorziening in een andere kern te behouden.
We zetten ons in voor voldoende betaalbare woningen (huur en koop) in alle kernen. Het is van belang dat we in alle kernen kunnen bouwen. Zo voorzien we in de woningbehoefte én behouden we leefbaarheid en vitaliteit. Daarbij kiezen we zowel voor inbreiding als uitbreiding. Inbreiding mag niet ten koste gaan van de (groene)waarden in de kernen die zorgen voor een gezonde leefomgeving. Uitbreiding moet passend zijn bij de aanwezige kwaliteiten en waarden van de kernen. Gezien de forse druk op de ruimte zien we ook kansen voor gestapeld bouwen passend bij de omgeving. Ook bekijken we de mogelijkheden bij bestaande woningbouw, zoals woningsplitsing. Op deze manier kunnen we ook voldoen aan onze doelen van wonen met zorg. Daarnaast gaan we wijkgericht grootschalig verduurzamen. Bestaande woningen worden klaargemaakt voor aardgasvrij wonen. Woning- en bedrijfsdaken benutten we zoveel mogelijk voor zonnepanelen. Ook zullen we voor zowel herontwikkeling als nieuwbouw normen stellen rondom klimaatadaptatie, waterrobuustheid, natuurinclusiviteit en biodiversiteit.
Zo wordt in de kern Almkerk ruimte gezocht voor woningbouw, sport en voorzieningen (winkels). Er zijn verschillende mogelijke ontwikkelingsrichtingen uitgewerkt, resulterend in een ontwikkelstrategie (dorpsstrategie).
Voor Babyloniënbroek is de visie Babyloniënbroek in voorbereiding. Deze is gericht op het lint van Babyloniënbroek en laat het buitengebied van het dorp buiten beschouwing. Het document vormt een instrument als toetsingskader voor principeverzoeken door initiatiefnemers. De visie legt niet precies vast wat waar kan komen, maar geeft binnen twee zones langs het lint mogelijkheden voor ontwikkelingen. Deze mogelijkheden zijn voor vier thema’s in beeld gebracht met verschillende
uitgangspunten die passen bij Babyloniënbroek. Het gaat om de thema’s wonen en ondernemen, verkeer en voorzieningen, landschap en cultuurhistorie en duurzaamheid en milieu.
De visie wordt een onderdeel van het programma (POW) “bebouwde omgeving”.
Openbare ruimten richten we meer in voor sport, spelen en bewegen. We zorgen voor meer groen en ruimte voor water, verbeteren de groenstructuren en het watersysteem, beschermen waardevolle bomen en versterken de natuurbeleving. We maken hierbij gebruik van de bestaande landschappelijke structuren. Daarnaast stimuleren we het gebruik van de (elektrische) fiets ook voor langere afstanden, samen met het op orde brengen van het fietsnetwerk.
We zetten ons in voor het behoud van werkgelegenheid in de kleinere kernen. Ook omarmen we innovatie en nieuwe ideeën uit de samenleving. We willen dat Altena over 20 jaar een florerende samenleving is en blijft. Dat betekent: gezonde inwoners, een gezonde economie en een gezonde leefomgeving.