Met ons veelzijdige toeristisch, recreatief en cultuurhistorisch aanbod zijn we een gemeente die er toe doet. Aantrekkelijk voor de toerist en voor onze eigen inwoners: de recreant. Het aandeel van toerisme en recreatie in onze regio is relatief groot op het gebied van leefbaarheid en werkgelegenheid.
Waar staan we nu?
Altena is bekend vanwege het aantrekkelijke buitengebied en trekpleisters als de Nieuwe Hollandse Waterlinie, Vesting Woudrichem en de Biesbosch. De gemeente Altena is rijk aan cultuurhistorische kwaliteiten. Er zijn diverse monumenten gekoppeld aan de Oude en Nieuwe Hollandse Waterlinie, waaronder de forten die de gemeente rijk is. In Dussen ligt zelfs een kasteel binnen onze gemeentegrenzen. Ook de (vaak eeuwenoude) kerken en boerderijen zorgen voor een prominent beeldmerk in de dorpen.
Het aantrekkelijke buitengebied van Altena en de vele rivierdijken worden veel gebruikt voor recreatie. Dit uit zich vooral in het vele gebruik door wandelaars en fietsers. Zowel voor dag- als verblijfsrecreatie kent Altena enkele grotere voorzieningen zoals Fort Altena, maar daarnaast vooral ook kleinere voorzieningen. De meeste toeristen verblijven op een camping of een van de jachthavens. Daarnaast zijn er ruim 30 B&B’s in Altena.
Belangrijkste motieven om in Altena te recreëren zijn de rust, de natuur en de mogelijkheden om te fietsen en te wandelen. De routestructuur is uitgebreid te noemen en is de afgelopen jaren flink uitgebreid, met onder andere kanoroutes en ruiterroutes. Vrije tijd kan ook worden ingevuld met het beoefenen van amateurkunst, het bezoeken van een optreden, voorstelling of lezing. De culturele infrastructuur van Altena moet passen bij het inwoneraantal en het aantal kernen. We zijn bovendien rijk aan historie, erfgoed, water, educatie, evenementen, verenigingen en muziek. Het erfgoed wordt beeldend beleefbaar gemaakt in onder andere het Biesbosch museum eiland. Dit is goed voor educatie binnen het primair en voortgezet onderwijs en voor toeristen en recreanten.
De sector Toerisme en recreatie in Altena is vergelijkbaar met het landelijk en provinciaal gemiddelde en is gegroeid in de periode 2015-2019. Het aantal banen nam met 10% toe. Het economisch belang van de sector is groot, met 6% van alle vestigingen en 4% van de banen.
Wat komt er op ons af?
Er is in Nederland sprake van een structurele groei van toerisme en recreatie. Het is te verwachten dat de recreatieve druk op het buitengebied van Altena verder zal toenemen. Dit vraagt om balans tussen economisch voordeel enerzijds en de draagkracht van het gebied en de bewoners anderzijds. Een kwetsbaarheid is grote (recreatieve) druk op de natuurwaarden, die juist gebaat zijn bij rust. Het geleiden van recreatieve druk is nodig om rust als kwaliteit in stand te houden. Dit zien we bijvoorbeeld in de Biesbosch. Grote (recreatieve) druk kan een grote invloed hebben op de natuur in het gebied en zelfs de kwaliteit van dit unieke natuurgebied negatief beïnvloeden.
Het versterken van de recreatieve kracht van Altena is ook een kans om de kwaliteit van het wonen te versterken en het draagvlak voor bepaalde voorzieningen te vergroten.
Fietsen blijft, mede als gevolg van vergrijzing, in populariteit toenemen. Dit wordt versterkt door de opkomst van de elektrische fiets.
De Nieuwe Hollandse Waterlinie is toegevoegd aan de Wereld erfgoedlijst en is volop in ontwikkeling als recreatieve trekpleister.
Hoe zien we toerisme en recreatie in de toekomst?
Gezien de kwaliteiten en trekpleisters van Altena zijn de kansen omvangrijk. De ambitie is focussen op duurzaamheid en kwaliteit: duurzaam kwaliteitstoerisme. Duurzaam kwaliteitstoerisme is een mate van toerisme en recreatie die positief bijdraagt aan de doelen en het DNA/imago van Altena. Een toerist die zorgt voor een economische impact door bestedingen, die zich laat spreiden in plaats en tijd en zorgt voor reuring zonder overlast. We kiezen bewust niet voor vormen van intensieve recreatie en toerisme.
Zo wordt voor de Veense Put een gebiedsvisie opgesteld met als doel permanent bewonen van recreatiewoningen mogelijk maken, en bebouwingsmogelijkheden daarbij in beeld te brengen in combinatie met kwaliteitsverbetering ter plaatse.
De gebiedsvisie wordt een onderdeel van het programma (POW) “buitengebied”.
Om te voorkomen dat bepaalde gebieden (verder) onder druk komen te staan zetten we in op een verspreiding van bezoekers over Altena. Hiervoor gebruiken we bezoekersmanagement en monitoring. We wijzen zoekgebieden aan, die gunstig liggen ten opzichte van mooie recreatieve gebieden, maar wel buiten de meest kwetsbare kwaliteiten blijven en bovendien geen grote druk leggen op de infrastructuur. Door middel van de juiste marketing sturen we ook aan op gebruik van onze gebieden op andere momenten in het jaar. Dit alles in nauwe samenwerking met de omliggende gemeenten en parels.
We zetten in op een helder ruimtelijk toetsingskader waarmee we sturen op de juiste functie op de juiste plek. In een aantal gebieden gelden echter extra voorwaarden vanuit de belangen van andere functies in het gebied. De landschappelijke kwaliteiten zijn leidend. Ook maken we ruimte voor actieve vormen van recreatie, mede gericht op jongeren, zoals mountainbikeroutes.
Het verleden van de gemeente Altena een toekomst geven door het zichtbaar maken, versterken en promoten van (immaterieel) erfgoed en identiteit. Naast de waardevolle dorpsidentiteiten levert dit een belangrijke bijdrage aan een gezamenlijke identiteit van Altena. Behoud en openbare toegankelijkheid van ons monumentaal erfgoed is van belang voor ons historisch besef, onze identiteit en de aantrekkelijkheid van onze gemeente. Daarom koesteren en ondersteunen we onze musea en historische verenigingen die hiervoor als spreekbuis fungeren.
Relatie met: Wonen, Gezondheid, Bereikbaarheid, Werk en ondernemen, Cultuurhistorie en erfgoed, Landschap, Dorps DNA, Leefbare woonomgeving, Sterk in duurzaam ondernemen