Voor de leefbaarheid en vitaliteit van onze gemeente zijn voorzieningen van belang. Het is belangrijk dat er voldoende voorzieningen in jouw buurt zijn en dat deze van goede kwaliteit zijn. Dit noemen we ook wel het voorzieningenniveau. Voorzieningen zijn te onderscheiden in maatschappelijke voorzieningen, zoals scholen en zorg, vrijetijdsvoorzieningen op gebied van sport, recreatie en cultuur, en tot slot commerciële voorzieningen, zoals winkels en horeca.
Waar staan we nu?
Sociale cohesie, sportdeelname en bewegen zijn een belangrijk aandachtspunt. In Altena zijn veel mogelijkheden om te sporten. Voor jongeren én voor volwassenen. Altena heeft een breed netwerk van circa 100 sportverenigingen verdeeld over de kernen. Qua accommodaties gaat het om meer dan 40 sportaccommodaties zoals sportvelden, gymzalen en zwembaden. Bovendien zijn er meerdere ruitersport verenigingen, commerciële sportaanbieders en een mooi netwerk aan voorzieningen in de openbare ruimte zoals speelmogelijkheden en ontmoetingsplekken. In meerdere kernen in Altena zijn intramurale voorzieningen (zorginstellingen zoals een ziekenhuis, verpleeghuis en verzorgingshuis) voor ouderen aanwezig. Ondanks al deze initiatieven is er nog wel een wereld te winnen rond het stimuleren van sportdeelname en bewegen.
De horeca en detailhandel vervullen binnen Altena een belangrijke maatschappelijke en economische functie. Het totale winkelvloeroppervlak (wvo) is ruim 67.000 m² groot. De grootste winkelgebieden zijn te vinden in Werkendam, Woudrichem, Sleeuwijk en Wijk en Aalburg. Alleen het winkelcentrum van Werkendam heeft (beleidsmatig) een bovenlokale functie en deels ook een functie voor recreatief winkelen. In een aantal kleinere kernen is nauwelijks aanbod, behoudens enkele gespecialiseerde winkels in non-food. We kennen geen duidelijk centrumdorp, maar wel dorpen met sterke voorzieningen die inwoners uit de wijdere omgeving weten aan te trekken. Er zijn specialisaties ontstaan.
Wat komt er op ons af?
Door de veranderende samenstelling van de bevolking verandert de behoefte aan voorzieningen. Het langer zelfstandig wonen door de groeiende groep ouderen vraagt om passende voorzieningen, variërend van thuiszorg tot maaltijdvoorzieningen en dagbesteding. Binnen de zorg wordt steeds meer gedacht aan kleinschalige voorzieningen in de normale woonomgevingen (extramuralisering).
We vinden ontmoeting belangrijk voor het behoud van de gemeenschapszin in de dorpen en het oplossen van vraagstukken rond eenzaamheid en andere sociale problemen. We stellen ons de vraag of er wel voldoende ontmoetingsplekken zijn door de afname van het aantal voorzieningen in een aantal dorpen.
Het aantal jongeren daalt de komende jaren. Dat betekent voor scholen en (sport)voorzieningen een extra uitdaging om de kwaliteit overeind te houden. Er zijn verspreid in Altena al diverse initiatieven voor bundeling van voorzieningen (fusies tussen sportverenigingen en de ontwikkeling van brede scholen) om voor de lange termijn een hoge(re) kwaliteit te realiseren.
Digitalisering is ook van invloed op voorzieningen. De stijgende vraag naar online winkelen leidt tot een dalende vraag naar producten uit fysieke winkels. Er zijn twee sterke trends die in centra ‘neerdalen’: het centrum wordt een eet-en verblijfsgebied (mensen eten meer buitenshuis) en het wordt een gebied waar je ‘consumptiebelevingen’ kunt meemaken.
Hoe zien we voorzieningen in de toekomst?Â
In de toekomst zien we onze centra als dorpsharten met een brede sociale functie. Een plek gericht op ontmoeting. De levendigheid, veilige bereikbaarheid en het verblijfsklimaat staan voorop. In onze visie bundelen we zoveel als mogelijk voorzieningen met een publiekfunctie in het dorpshart. We zetten ons in voor het verlengen van de verblijfsduur in de centra door bijvoorbeeld meer aandacht voor de (klimaatadaptieve) inrichting van de openbare ruimte en het mogelijk maken van ondersteunende horeca.
In winkelcentra laten we alle vormen van detailhandel toe, behalve volumineuze detailhandel (winkels waarbij het hoofdassortiment bestaat uit omvangrijke goederen waarvoor een grote uitstallingsruimte nodig is, zoals auto’s, boten en meubels). Zichtbaarheid van de winkel en het profiteren van ‘in de loop liggen’ is hier van belang. In wijken staat de rust en veiligheid voorop. In dorpen waar geen centrumvoorzieningen zijn, past kleinschalige detailhandel die afhankelijk is van een klein specifiek publiek, die functioneert zonder etalage en die geen bijzondere verkeersaantrekkende werking kent. Op bedrijventerreinen zien we mogelijkheden voor (kleinschalige) internethandel (zonder showroomfunctie), voor volumineuze, en voor ondergeschikte detailhandel.
We willen de zelfredzaamheid en de samenredzaamheid, die in onze lokale cultuur geworteld ziten, blijven ondersteunen met goede voorzieningen en accommodaties. We zullen niet in iedere kern voorzieningen van voldoende kwaliteit kunnen waarborgen. We zien daarbij een netwerk van dorpen die elkaar aanvullen met een optimaal aanbod voor Altena als geheel. Essentieel hierbij is dat de voorzieningen voor iedereen bereikbaar en toegankelijk zijn. We gaan steeds vaker voorzieningen bundelen en gebouwen multifunctioneel maken. De mogelijkheid voor ontmoeten is hiervoor een belangrijke drijfveer, nu in veel dorpen meerdere voorzieningen zijn verdwenen. De locaties moeten geschikt zijn voor ontmoeten en verscheidene activiteiten. Door bundeling van voorzieningen kan de sociale cohesie in de dorpen, maar ook de kwaliteit en betaalbaarheid, worden verhoogd. Ook het slim mengen van wonen en voorzieningen (in de hoogte) biedt kansen. Verder zijn de dorpshuizen van cruciaal belang bij het in stand houden van de sociale cohesie.
Vrijetijd is belangrijk en wordt steeds belangrijker ook voor eigen inwoners. Onze recreatieve voorzieningen zijn kwalitatief goed. Bijvoorbeeld routes en voorzieningen voor fietsen, wandelen, zwemmen en ruiters. Het culturele voorzieningenniveau sluit aan bij het aantal inwoners in de kernen. Hierbij zou het beoefenen van amateurkunst, het bezoeken van een concert, voorstelling, lezing of optreden binnen de grenzen van de eigen gemeente in de vrije tijd mogelijk moet zijn. Ons cultureel en historisch erfgoed is zichtbaar en beleefbaar voor inwoners in onze musea en op straat.
We willen in de toekomst een doorontwikkeling van (sport)verenigingen naar een bredere maatschappelijke functie. Dat vraagt een actieve houding bij verenigingen, bijvoorbeeld door hun aanbod te verbreden, aan te sluiten bij vragen in de samenleving en door nieuwe inkomsten aan te boren. Ook vraagt dit om veranderbereidheid bij ons als gemeente. We zien het als de verantwoordelijkheid van de gemeente om gericht (mee) te investeren in voorzieningen die ondernemend zijn.
Relatie met:Â Wonen, Gezondheid, Bereikbaarheid, Werk en ondernemen, Toerisme en recreatie, Cultuurhistorie en erfgoed, Dorps DNA, Leefbare woonomgeving, Sterk in duurzaam ondernemen