Landelijk wordt steeds meer aandacht gevraagd voor het thema gezondheid en welzijn. Dit gaat verder dan het voorkomen of genezen van ziektes. Er zijn diverse modellen en definities. Een daarvan is het model van Lalonde. Daarin worden 4 elementen onderscheiden die van invloed zijn op de gezondheid:
- Sociale en fysieke omgeving;
- Leefstijl;
- Aanwezigheid zorgvoorzieningen;
- Biologische factoren
Binnen de fysieke leefomgeving zijn veel aspecten van invloed op de gezondheid, zoals milieuaspecten (dit komt aan bod bij het thema milieu), voldoende groen, de mogelijkheden voor sport en bewegen, en de productie van gezond voedsel. Maar ook de mentale gezondheid en leefstijl van mensen wordt beïnvloed door het leven in een mooie groene, schone en veilige leefomgeving.
Waar staan we nu?
We hebben een bijzonder sterke uitgangssituatie als het gaat om gezondheid. We hebben op lokaal niveau sterke sociale structuren en overal is het groen en de natuur relatief dichtbij. Onze dorpskernen hebben wel minder groen dan het landelijke gemiddelde. We vinden het belangrijk dat er voldoende ruimte is om te spelen, bewegen en ontmoeten. Op dit moment wordt vaak benoemd dat er voor jongeren te weinig te doen is.
Uit monitors van het RIVM en de GGD komen een aantal uitdagingen rondom gezondheid binnen onze gemeente naar voren. We scoren onder gemiddeld voor overgewicht, voldoende bewegen en sporten. Daarnaast is in lijn met de regionale en provinciale cijfers eenzaamheid een probleem.


Wat komt er op ons af?
Er is steeds meer aandacht voor een gezonde omgeving. Dit is een omgeving die uitnodigt tot beweging en ontmoetingen, maar die ook voldoende groen, passende voorzieningen en duurzame woningen biedt.
Er liggen enkele uitdagingen in Altena om de samenleving gezonder te maken. We moeten inspelen op de toename van het aantal ouderen. We leven langer en zelfstandiger, maar willen ook langer leven in een goede gezondheid. Een deel van de jongeren heeft problemen met alcohol en drugs. We zoeken ook in de fysieke leefomgeving mogelijkheden om deze problematiek aan te pakken. Aanknopingspunten die er ook voor zorgen dat we de jeugd kunnen binden (aan onze gemeente) en kunnen boeien. Ons gebied is uitgestrekt en sommige voorzieningen of ‘dingen om te doen’ zijn wat verder weg. Er zijn hele hechte sociale banden, maar niet iedereen valt binnen zo’n hechte sociale structuur.
De sociale en fysieke omgeving heeft invloed op de gezondheid van onze inwoners. Van geluidsoverlast, bijvoorbeeld, kun je echt last hebben en dat heeft grote invloed op je mentale gesteldheid. Als er goede fietspaden zijn fiets je meer, is er minder uitstoot van schadelijke stoffen en dat is van positieve invloed op je lichaamsfuncties. En veel groen in je directe leefomgeving heeft zowel invloed op je stresslevel als op je beweeggedrag. Een bankje in de openbare ruimte nodigt uit om buurtgenoten te ontmoeten.
In onze gemeente ervaart 13% van de volwassenen ernstige hinder van geur en 22% van geluid (bron: Brabantscan). Ook maakt 12% van de volwassen inwoners zich zorgen over de negatieve invloed van de omgeving op hun gezondheid. Dit kan komen doordat ze in de buurt wonen of werken van een veehouderij, een zendmast of hoogspanningslijnen of in een drukke straat of dat hun huis op verontreinigde grond staat. Ongeveer 89% van de inwoners is tevreden over de buurt waarin ze wonen als het gaat om voldoende rustige plekken, aantrekkelijkheid om te bewegen en de aanwezigheid van groen. Driekwart van de mensen vindt dat de buurt voldoende ontmoetingsplekken heeft en dat er voldoende plekken voor verkoeling zijn.
Positieve gezondheid is een trend die we steeds meer zien terug komen. Zorg gaat vaak over het beter maken van mensen als ze ziek zijn. Positieve gezondheid gaat over het voorkomen van problemen (preventie). Het gaat over het idee dat gezondheid 6 kanten kent: lichaam, mentaal, idealen proberen te halen, genieten en gelukkig zijn, meedoen en dagelijkse dingen kunnen doen. Als je op een of meer van die 6 kanten je beter voelt, dan gaat het daardoor ook op de andere kanten beter. Positieve gezondheid heeft invloed op hoe we met zorg omgaan, als we niet alleen aandacht hebben voor de zieken, maar juist zorgen dat al onze bewoners zich beter voelen op de verschillende kanten van positieve gezondheid.
Hoe zien we gezondheid in de toekomst?
Duurzame ontwikkeling is de rode draad in de omgevingsvisie. We willen dat Altena over 20 jaar een florerende samenleving is en blijft. Dat betekent: gezonde inwoners en een gezonde leefomgeving. We overschrijden de draagkracht van onze aarde niet. Dit doen we voor huidige inwoners van Altena en ook voor de toekomstige generaties.
We willen de gezondheid van onze inwoners bevorderen vanuit de overtuiging dat de gezonde leefstijl van onze inwoners sterk beïnvloed wordt door de leefomgeving. Bij nieuwe initiatieven is er aan de voorkant aandacht voor gezondheid. We werken aan een gezonde leefomgeving door de volgende keuzes:
Aantrekkelijk groen in de directe leefomgeving nodigt uit om te bewegen. We zorgen in iedere kern voor openbaar groen van voldoende kwaliteit en omvang. We willen groenstructuren in en rondom dorpen uitbreiden en toegankelijker maken om bewegen en natuurbeleving aan te moedigen. Het groen in de dorpsranden wordt behouden en verder versterkt waardoor dit groen uitnodigt om vanuit de kernen het buitengebied in te lopen. Bovendien willen we dit koppelen aan sociale activiteiten en het betrekken van groepen. Ommetjes en fietsverbindingen worden gecombineerd met groen. Waar mogelijk koppelen we routestructuren aan elkaar en voegen we gebruiksmogelijkheden toe. Hiervoor gaan we vastleggen wat de belangrijkste groenstructuren zijn.
We willen de jeugd meer binden en boeien. De kwaliteiten van ons gebied (water, strand, natuur, ruimte) bieden veel aanknopingspunten voor een uiteenlopend aanbod van actieve vormen van recreatie. We willen beleidsmatige mogelijkheden scheppen om nieuwe vormen van recreatie op te zetten of evenementen te ontplooien. Hiervoor maken we in het omgevingsplan meer ruimte voor het organiseren van evenementen. We willen het ondernemende karakter van onze inwoners daarbij graag benutten.
We gaan ons inzetten voor een gezonde voedselomgeving in Altena. Dit betekent een omgeving die het makkelijk maakt om gezonde keuzes te maken en de zichtbaarheid van gezond voedsel te vergroten. Voedselproductie is een belangrijke economische factor in Altena. Deze kracht kunnen we benutten om het belang van gezond eten meer onder de aandacht te brengen. We brengen bijvoorbeeld watertappunten in de openbare ruimte aan bij sportplekken en wandel- en fietsroutes om op een duurzame en gezonde manier de dorst te kunnen lessen. Ook werken we aan een gezond aanbod van producten in de supermarkt, kantine en horeca.
Relatie met: Wonen, Voorzieningen, Bereikbaarheid, Toerisme en recreatie, Agrarische sector, Klimaatadaptatie, groen en water, Milieu, Groenblauwe oase, Leefbare woonomgeving